Wat verbond de Stasi en de RAF?

Sinds het boek van Peter-Michael Diestel, de laatste DDR-minister van Binnenlandse Zaken, heeft het onderwerp dat RAF-terroristen hun heil in de voormalige DDR zochten, veel stof doen oplaaien. Deutschlandkultur wijdde er een podcast aan. Van de revolutionaire bevrijdingsstrijd tot het burgerlijke alledaagse leven van de arbeiders- en boerenstaat: velen waren verrast dat RAF-uitvallers zoals Susanne Albrecht de DDR als hun nieuwe thuis kozen. Maar daar waren goede redenen voor, zoals uit de podcast blijkt.

In de DDR zochten tien voormalige RAF-terroristen hun toevlucht nadat hun gewapende strijd in Duitsland in de jaren zeventig was mislukt. Dit bracht de samenwerking tussen de West-Duitse autoriteiten en de DDR-politie aan het licht tijdens de wende in de DDR. De eerste die op 6 juni 1990 werd gearresteerd, was Susanne Albrecht, die aanvankelijk in de DDR woonde onder de naam Ingrid Jäger, en daarna na haar huwelijk tien jaar als Ingrid Becker.

Het publiek was verrast. Omdat de RAF-terroristen vaker in het Midden-Oosten of in Afrika worden verdacht, zegt auteur en journalist Frank Wilhelm, die in zijn boek ‘RAF im Osten‘ het verhaal vertelt van RAF-uitvallers in de DDR. Maar toen waren er al aanwijzingen dat ze in de DDR zouden kunnen zitten.

Wilhelm zegt dat de DDR om verschillende redenen bereid was de terroristen van de RAF te accepteren: in zekere zin hadden ze een gemeenschappelijke vijand met de Bondsrepubliek. De staatsveiligheid van de DDR had altijd gedoogd dat RAF-strijders de DDR als doorvoerland gebruikten: “Dus toen ze West-Berlijn binnenkwamen, vlogen ze vaak via Berlijn-Schönefeld of met de trein of auto. Dat werd stilzwijgend geduld.”

Voor de Stasi was het informatiepotentieel van de uitvallers bijzonder interessant: “Ze hebben drie, vier, vijf jaar illegale strijd doorgemaakt. Ze kenden de structuren van de RAF. Ze wisten van de aanslagen. Natuurlijk hadden ze een griezelige kennis van de dader”, aldus Frank Wilhelm.

Het speelde natuurlijk ook een rol dat de RAF-terroristen op deze manier onder controle te houden waren, benadrukt Wilhelm met betrekking tot mogelijke RAF-aanvalsdoelen in Oost-Europa of de DDR.

“Om te begrijpen waarom de drop-outs van de RAF in het bijzonder voor de DDR kozen, moest men zichzelf in zijn psyche plaatsen”, zegt Wilhelm. “De RAF faalde in haar acties, evenals pogingen van vriendelijke groepen, bijvoorbeeld als een bevel van de PFLP-SC het Lufthansa-vliegtuig ‘Landshut’ werd ontvoerd om de strijders van de eerste generatie RAF die in Stuttgart-Stammheim gevangen zaten, te bevrijden. Dat demotiveerde de terroristen.”

“Destijds waren het jonge vrouwen en jonge mannen. Ze waren achter in de twintig en begin dertig. Ze hadden nooit een echt leven geleefd en verlangden natuurlijk een beetje naar familie, naar veiligheid”, zegt Wilhelm. “De DDR was natuurlijk een beter land dan Mozambique of Angola.”