30 jaar hereniging: 12 films die nu (weer) te zien zijn

Dertig jaar hereniging: ter gelegenheid van het jubileum presenteren we 12 films die gaan over de tijd van de val van het IJzeren Gordijn, de val van de Berlijnse Muur en de omstandigheden aan beide zijden van het IJzeren Gordijn – in de BRD en de DDR. Het zijn grappige, dramatische en diepgaande inzichten in de Duits-Duitse geschiedenis. Echte herenigingsfilms om tegenwoordig weer te bekijken.

Goodbye Lenin! (2003, D: Wolfgang Becker)
Duitsland in 1990: Moeder Kerner (Katrin Saß) wordt wakker uit een coma. Ze weet niets van de val van de Muur. Omdat haar zieke hart het keerpunt misschien niet aankan, speelt de familie Kerner door met het verlengen van de goede oude tijd. Alex (Daniel Brühl) regisseert, de vlotte Wessi Denis (Florian Lukas) doet aan ‘Camera-manipulatie’.

Das Leben der Anderen (2006, R: Florian Henckel von Donnersmarck)
Voor zijn speelfilmdebuut heeft Florian Henckel von Donnermarck enkele van de beste Duitse acteurs gewonnen, zoals Ulrich Mühe, Martina Gedeck, Sebastian Koch en Ulrich Tukur. Het gaat over een Stasi-kapitein die loyaal is aan de lijn in het midden van de jaren tachtig die, in opdracht van een ZK-ambtenaar, naar een paar geliefden zou luisteren: het modelkoppel van de DDR-artiestenwereld.

Vanuit zijn schuilplaats onder het dak ervaart hij hoe de twee steeds dieper in een sfeer van wantrouwen en angst terechtkomen. Ulrich Mühe schittert in de rol van de afluisteraar met grijze ogen die een geheime fascinatie voor zijn slachtoffers ontwikkelt.

Sonnenallee (1999, D: Leander Haußmann)
Leander Haußmann droeg met een knal bij aan de totstandkoming van de DDR. In 1999 kwam ‘Sonnenallee’ uit, waarvoor Haußmann samen met de schrijver Thomas Brussig en de acteur Detlev Buck het script schreef. De film is echter niet gebaseerd op Brussig’s roman ‘Am kürzeren Ende der Sonnenallee’, maar in plaats daarvan schreef Brussig het boek achteraf, geïnspireerd door het werk aan de film.

‘Sonnenallee’ vertelt het verhaal van Michael en Mario, twee vrienden die hun jeugd beleven in de schaduw van de Muur. Een grappige en soms tragische rit door het rare dagelijkse leven in Oost-Berlijn in de jaren zeventig. Ergens tussen de Stasi, eerste liefde en de Rolling Stones.

Go Trabi Go (1991, R: Peter Timm)
In 1991 draaide regisseur Peter Timm de slapstick-komedie ‘Go Trabi Go’. Direct na de val van de Berlijnse Muur en de hereniging veroorzaakte hij geïrriteerde frons en hysterische lach in de bioscoop met brute dij-tikkende humor en (nog niet helemaal versleten) clichés over Ossis.

De sketchparade hangt langs een chaotische vakantiereis die een Oost-Duits gezin onderneemt van hun geboorteland Bitterfeld naar het zonnige Napels. In de hemelsblauwe Trabant ‘Schorsch’. Natuurlijk maakt ze allerlei gekke avonturen en lotgevallen mee.

Als je de film leuk vond: er is ook een vervolg uit 1992.

Russendisko (2012, D: Oliver Ziegenbalg)
Het verhaal leidt van de ene illustere locatie naar de volgende: naar rotsachtige fabrieksterreinen waar het jonge Boheemse feestje of chillen op ranzige leren banken, naar stoffige plekken waar muurspechten souvenirs uit het beton slaan, naar de toonbanken van oude DDR-pubs met vergeeld behang.

In de bioscoopbewerking van Vladimir Kaminer’s bestseller ‘Russendisko’, kan Matthias Schweighöfer worden gezien als Kaminer’s filmische alter ego. Het Berlijn van de tijd van verandering wordt het illustere decor voor een romantische komedie.

Max & Moritz Reloaded (2005, D: Thomas Frydetzki)
Op een afgelegen kazerneterrein in het verder ontvolkte Duitse Oosten runnen de voormalige NVA-officieren Axel en Henry hun rehabilitatiekamp voor moeilijke jongeren, zaken die niemand in het Westen meer wil hebben. Maar ze bijten hun tanden op de Hamburgse bullebak Max en Moritz; in ieder geval in eerste instantie.

Anarchistische herenigingskomedie van een iets ander soort: vanaf het begin heeft regisseur Thomas Frydetzki tekenen van weigering gezet, verwijzend naar de strikt verkeerde reisrichting voor de komende 90 minuten. Dankzij de grillige, opzettelijk overdreven vertelstijl van een strip en de speelse sfeer van het wellustig opladende ensemble wordt de film een ​​politiek volstrekt incorrect genot.

Herr Lehmann (2003, R: Leander Haußmann)
In zijn verfilming van de gelijknamige bestseller van Sven Regener vertelt de regisseur van ‘Sonnenallee’, Leander Haußmann, over de laatste twee maanden voor de val van de Berlijnse Muur vanuit het perspectief van West-Berlijn of Kreuzberg. Het voorheen goed geordende leven op de Kreuzberg-36-Insel loopt voor de heer Lehmann langzaam uit de hand.

Een hond bedreigt hem, de ouders komen op bezoek, de affaire met de aanbeden Katrin vordert niet, zijn 30ste verjaardag staat voor de deur. Een nonchalant, soms charmant schijnbaar onvoltooid plaatje met veel geslaagde scènes. Bijvoorbeeld wanneer Frank Lehmann (Christian Ulmen) een verdachte DDR-douanebeambte ontmoet bij het grensontruimingspunt, die eigenlijk Thomas Brussig speelt.

Een van de belangrijkste films die vertellen over West-Berlijn vóór de hereniging.

In Zeiten des abnehmenden Lichts (2017, R: Matti Geschonneck)
In 1989 was er iemand in Oost-Berlijn jarig: Wilhelm Powileit, een communistische veteraan, ontving veel bezoekers en er werd een familieverhaal in elkaar gezet. Het is de gelijknamige bestseller van Eugen Ruge, die hier op dramaturgische wijze knap geconcentreerd is, maar ook in de details iets te bizar doorgeprikt is.

Kleinruppin Forever (2004, R: Carsten Fiebeler)
Komedie over de tweeling Tim en Ronnie, die kort na hun geboorte uit elkaar gingen en opgroeiden aan twee verschillende kanten van de binnen-Duitse grens. Het verhaal is simpel: klasreis naar de DDR, ontmoeting met de voorheen onbekende tweelingbroer Ronnie, de Ossi grijpt de kans, keert zich over aan de klassevijand en de arrogante Wessi zit hulpeloos vast in de zone. Na enkele integratieproblemen is er een kans om terug te keren, maar ondertussen hebben de kracht van liefde en de genezende kracht van het collectief het hunne gedaan.

Friendship! (2010, R: Markus Goller)
Uit de categorie: Feelgoodfilms over hereniging. Na de val van de Berlijnse Muur trekken twee jongens uit de DDR door de Verenigde Staten op zoek naar avontuur, vrijheid en een vader. Gebaseerd op een waargebeurd verhaal, heeft Mark Goller een zeer vermakelijke roadmovie-komedie op het gebied van cultuurclash geënsceneerd die slim met clichés speelt.

Gundermann (2018, R: Andreas Dresen)
Biopic over de DDR-songwriter Gerhard Gundermann , die wordt vereerd om zijn authenticiteit en die in 1995 als Stasi-spion werd ontmaskerd. Regisseur Andreas Dresen en Alexander Scheer in de titelrol brengen de egocentrische Gundermann met al zijn fouten tot leven: hier kloppen de dialogen, de liedjes, het milieu, de cast.

Freies Land (2020, R: Christian Alvart)
In de provincie van de voormalige DDR stuit een ongelijke Oost-West-detective die de verdwijning van twee jonge zussen in de winter van 1992 onderzoekt, op een reeks moorden die tot het verleden leiden. Atmosferisch dichte film, meer dan een thriller – het portret van verborgen hoop. Briljant: Felix Kramer als politieagent met een Stasi-verleden.

‘Freies Land’ is momenteel te zien op Amazon Prime. De thriller is momenteel een van de nieuwste herenigingsfilms.

Via deze link zijn nog meer films en series over de DDR te zien.