Twintig jaar geleden viel het regime van Slobodan Milošević

Op de kop af twintig jaar geleden viel vandaag het regime van Slobodan Milošević, een Servisch politicus en president van achtereenvolgens de Socialistische Republiek Servië, Servië en de Federale Republiek Joegoslavië.

Of Slobodan Milosevic nu wel of niet een oorlogsmisdadiger was, zeker is dat hij tijdens de Balkanoorlogen van de jaren negentig het taboe op nationalisme doorbrak. En zo de weg bereidde voor Poetin, Trump, Erdogan en andere autocraten.

Het is dat er zoveel mensen bij zijn omgekomen, anders zou je de Joegoslavische oorlogen uit de jaren negentig tot de goeie ouwe tijd kunnen rekenen. Europa leek nog op weg naar vrede, democratie en markteconomie. In het kader van een nieuwe wereldorde en de ‘internationale rechtsorde’ zouden internationale conflicten niet meer door confrontatie, maar door overleg worden opgelost. Desnoods konden vredestroepen worden gestuurd, ter handhaving van die rechtsorde. Gevaarlijke gekken en schurken die verantwoordelijk waren voor oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid zouden voortaan worden berecht, opdat in de toekomst politici zich wel drie keer zouden bedenken voor ze zoiets zouden proberen. Dit was de wereld vóór Trump, vóór Poetin, vóór Erdogan en vóór Assad. Democratie, vrede en beschaving zouden voortaan de overhand hebben.

In die mooie nieuwe wereld na de Koude Oorlog werd de gewelddadige desintegratie van Joegoslavië algemeen als een historische anomalie beschouwd, na de grotendeels ordelijk verlopen desintegratie van de Sovjet-Unie en de boedelscheiding tussen Tsjechië en Slowakije in 1993. Dat nu juist die Joegoslaven de Europese idylle kwamen verstoren, zwaarbewapend en met vlaggen, met geschiedenissen en rancunes van soms eeuwen her, was een lelijke tegenvaller. Vanaf 1987 al werd er in dit populaire Europese vakantieland gekonkeld, geïntrigeerd en steeds vaker gemat om de toekomst van een Europese staat, de Socialistische Federatieve Republiek Joegoslavië. Daarvan had iedereen nu juist gedacht dat het, anders dan de landen uit het voormalige sovjetblok, al een half-westers land was, dat als een van de eerste in aanmerking kwam voor het lidmaatschap van de Europese Unie en een voorbeeldrol in Oost-Europa.

Dat gekonkel ging in eerste instantie uit van de in 1941 geboren Slobodan Milosevic, een manager en bankier met internationale ervaring die het in 1986 had geschopt tot voorzitter van de Servische afdeling van de Joegoslavische communistische partij. Hij overleed op 11 maart 2006 in een cel in Scheveningen, een paar maanden voor de vermoedelijke afsluiting van zijn strafproces in het International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, dat toen al bijna vijf jaar had geduurd.

Geef een reactie