Hoe actrice Jutta Hoffmann een thuis vond bij DEFA

Actrice Jutta Hoffmann werd geboren op 3 maart 1941 in Halle an der Saale. Ze maakt van jongs af aan deel uit van een theatergroep van de Buna-Werke in Schkopau. Van 1959 tot 1962 studeerde ze aan de Universiteit voor Film en Televisie in Potsdam-Babelsberg in de acteerafdeling. Ze vierde haar doorbraak met rollen in DEFA-films als ‘Die Schlüssel’, ‘Das Versteck’ en ‘Geschlossene Gesellschaft’ – compromisloos, moedig en vooral: ver verwijderd van het feestprogramma.

Een jonge vrouw voor de spiegel. Terwijl de Carmen-aria ‘Habanera’ speelt, blijft ze nieuwe kleren uitproberen, zichzelf in de spiegel bekijken, haar blouse en trui uitdoen en zich snel omkleden. Zo begint de film ‘Die Schlüssel’ uit 1974. Het is de vragende blik van het filmpersonage Ric, maar tegelijkertijd het onvergankelijke zelfonderzoek van de actrice Jutta Hoffmann aan een van DEFA’s mooiste filmbegin – een wonderbaarlijk intiem, experimenteel werk.

De langdurige samenwerking tussen regisseur Egon Günther en Jutta Hoffmann, waarin films zo divers als ‘Junge Frau von 1914’, ‘Lotte in Weimar’ en ‘Der Dritte’ tot stand kwamen, was een meevaller bij DEFA. Er waren in totaal zeven films, ‘Die Schlüssel’ met Jaecki Schwarz is waarschijnlijk de meest gewaagde.

De film vertelt over de tragisch eindigende reis van het jonge, ongelijke koppel, de arbeider en de intellectueel, naar Polen. Verfrissend speelt Jutta Hoffmann deze jonge vrouw die zich langzaamaan bewust wordt van de dominantie van de man, bijna geschokt door haar aarzelende besef. Ongeplande passages die alleen ter plaatse werden ontwikkeld, interviews, opnames met amateuracteurs – DEFA had nog nooit zo’n onconventionele manier van werken gehad. Het wekte de argwaan van de studiomanagement, die de film blokkeerde en verborg.

Kort voor haar 80ste verjaardag op 3 maart 2021 zei de compromisloze en moedige kunstenares, die nu dicht bij Park Sanssouci in Potsdam woont, over haar herinneringen aan DEFA, waarvoor ze bijna 20 jaar had gewerkt:

“DEFA – de mooie pseudo-doden, zou ik zeggen. Dat is een groot probleem als je erover nadenkt en jezelf in deze vreemde tijd plaatst.”

Jutta Hoffmann, actrice

Egon Günther zou het naar huis hebben geroepen. Jutta Hoffmann zou niet zo ver gaan en toch was het zoiets als een thuis: “Het klinkt allemaal een beetje overdreven, maar het had iets met vertrouwen te maken. Hoe langer je met dezelfde mensen werkt, hoe meer vertrouwen je ontwikkelt, dus dat je volledig bij jezelf kunt zijn in gevoelens of gedachten. Ik kan alleen maar zeggen dat het altijd een gevoel van opgetogenheid was, het was altijd een rechtop komen, en daar gingen we.”

Jutta Hoffmann werd in 1941 geboren in Ammendorf bij Halle an der Saale. Als kind speelde ze in een amateurgroep en ging ze naar Babelsberg om te studeren. Ze heeft een lichte dialectkleuring behouden en speelt er bewust mee, bijvoorbeeld om iets van de traditionele stijfheid en zwaarte weg te nemen van klassieke figuren. Het verlangen om actrice te worden had ook iets te maken met haar verlangen naar een andere wereld, naar een ander leven.

Voor het DDR-publiek was Jutta Hoffmann een betrouwbare artiest in het theater, in de bioscoop en op televisie. Je kon voelen hoe zorgvuldig ze haar rollen koos, hoe perfect ze paste in eigenwijze films als ‘Das Versteck’. Gebaseerd op een script van Jurek Becker, de auteur van ‘Jakob der Lügner’, draaide Frank Beyer dit indrukwekkende kamermuziekstuk in 1977, dat veel te maken had met de realiteit van de DDR. De Biermann-affaire vond plaats midden in de schietpartij, en de hoofdrolspelers Jutta Hoffmann en Manfred Krug protesteerden ook publiekelijk, daarom werd de film erg klein gehouden en is tot op de dag van vandaag nog nauwelijks bekend. Haar televisiefilm ‘Geschlossene Gesellschaft’ (1978), opnieuw geregisseerd door Frank Beyer, werd ook bedacht door mensen die voor Biermann hadden getekend. Ook hier was de huwelijkse ruzie een subtiele weerspiegeling van de interne conflicten in het land. Jutta Hoffmann werd buitenspel gezet en verliet uiteindelijk de DDR.

In het Westen kon Jutta Hoffman succesvol blijven werken in het theater, een groot publiek ontdekte haar komische kant in de televisieserie ‘Motzki’ (1993) en haar dramatische kracht in de kassa-hit ‘Bandits’ (1997).

Helaas zijn er maar weinig recente werken van Jutta Hoffmann, en er is gewoon niet genoeg te doen in dit land voor zulke uitstekende actrices. Een uitzondering vormde de bekroonde televisieproductie ‘Ein Teil von uns’ in 2016. In dit geweldige drama van Nicole Weegmann speelt ze Irene, de dakloze, mentaal verwarde moeder van Nadja (Brigitte Hobmeier). Jutta Hoffmann ontving de Grimme-prijs voor haar ronduit pijnlijke spel. Ze was ook een zeer gewaardeerde acteerprofessor in Hamburg, Marie Bäumer leerde het vak van haar. Maar er is voor hen bijna niets meer te doen. Grote leeftijdsrollen zijn niet voorzien in Duitsland.

Geef een reactie