Het ongelooflijke verhaal van West Staaken
Diep in het westen van Berlijn komt een belangrijk jubileum aan. Op 1 februari 1951, op maandag 70 jaar geleden, bezette de DDR-Volkspolitie West-Staaken.
De huidige editie van de Tagesspiegel-nieuwsbrief voor Berlijn-Spandau herinnert nu aan deze gebeurtenis. En een Tagesspiegel-lezer liet in de nieuwsbrief veel foto’s zien die kort na de val van de Berlijnse Muur in 1990 werden gemaakt. De hoek behoorde eigenlijk toe aan Berlin-Spandau en was de oorspronkelijke dorpskern met een kerk, begraafplaats en boerderijen. Maar omdat de Britten in 1945 het vliegveld Berlin-Gatow kregen (waarvan een deel in Brandenburg lag), wisselden ze simpelweg Alt-Staaken uit met de Sovjets.
Tot 1 februari 1951 werd West-Staaken (in de DDR) bestuurd door het stadhuis van Spandau (in West-Berlijn). Hier is een kaart van het Citadel Museum, waar de oorspronkelijke stadsgrenzen van Berlijn liepen. Bekijk de Potsdamer Chaussee en hoe klein Kladow was voordat het gebied werd verwisseld:
Maar toen was het voorbij: voortaan werd Staaken opgevangen door de Oost-Berlijnse wijk Mitte. De brandweer Staaken schrijft nog steeds in zijn leesbare kroniek: “Staaken beleefde het moeilijkste uur na de Tweede Wereldoorlog op 1 februari 1951, toen de stad Staaken werd verdeeld door de geallieerden. Daardoor had Staaken nu twee aparte brandweerkorpsen. En aparte kerken, verenigingen en zo meer.”
‘Twee dubbele strepen van de Vopo met pet, gewapend met een revolver en een politievleermuis, die rond 8.30 uur patrouilleerde op de ‘Finkenkruger Weg (Russisch interessegebied)’ is het verslag van het protocol van het politiebureau in Spandau voor 1 februari 1951. Even later werden zes door burgers bezette auto’s geobserveerd die de Staakenkazerne aan de Finkenkruger Weg binnenreden.
De kentekenplaten gaven aan dat ze waren geregistreerd in Oost-Berlijn. “Aangenomen wordt dat een districtsbestuur hun officiële zaken zal overnemen”, staat er in het politieprotocol.
Toen gebeurde het snel achter elkaar: rond het middaguur hing er een rode vlag met wit opschrift op de basisschool aan de Nennhauser Damm: ‘Wij onderwijzen en leren voor vrede’. Studenten van een andere school meldden hun uitwisselingen van leerkrachten. Al snel zag men de eerste berichten volgens welke West-Staaken, voorheen bestuurd vanuit Spandau, was opgenomen in de Oostsector Berlin-Mitte II – ‘om het ongemak weg te nemen dat voor de inwoners van West-Staaken werd veroorzaakt door de opsplitsing van de Greater Berlin Magistraat.’ Bewoners moesten zich registreren en hun voedsel- en kolenkaart ophalen. Alleen de DDR-Mark is nog geldig als betaalmiddel.
West Staaken werd later doorgegeven. De verantwoordelijkheid verplaatste zich van Oost-Berlijn naar Falkensee, werd uiteindelijk onafhankelijk, maar had nog steeds Oost-Berlijnse telefoonnummers.
De aanvoer was waarschijnlijk beter dan in de naburige Falkensee: “We werden tevreden gehouden”, zo klinkt het bij mensen die er woonden. Norbert Rauer, Pastor in Alt-Staaken, herinnert zich hier soms de subtiele verschillen tussen Alt-Staaken, Nieuwe Staaken, Staaken West, Oost en Zuid-Staaken.
