Groot rock spektakel op de Potsdamer Platz
Op 21 juli 1990 werd ‘The Wall’ uitgevoerd op de Potsdamer Platz in Berlijn. De rockopera van Pink Floyd-bassist Roger Waters was niet alleen een groot popevenement, maar had ook een heel bijzondere symbolische kracht op deze plek tussen Oost en West.
Het is een milde zomeravond, stof hangt in de lucht, honderdduizenden mensen verdringen zich op de enorme woestenij in het midden van Berlijn voor een gigantisch podium. Vandaag, op 21 juli 1990, wordt een rockopera gegeven, die verwijst naar de Duits-Duitse geschiedenis met de titel: ‘The Wall’ – acht maanden na de val van de ‘Wall’ krijgt het hier een symbolische kracht.
Elf jaar waren verstreken sinds de wereldpremière, en het conceptalbum van de Britse band Pink Floyd had tegen die tijd 19 miljoen exemplaren verkocht. Roger Waters, maker van het weelderige werk, was nu gescheiden van zijn band. Wel, hij wilde pronken met zijn opus, waarin een jongen een emotionele muur om zich heen bouwt. Aanvankelijk stond de Noord-Amerikaanse Monument Valley of een locatie in de Sahara als toneel voor dit muziekstuk.
En toen in november 89, toen alles uit elkaar begon te vallen, werd duidelijk dat Berlijn een plek kon zijn waar dit kon worden gedaan. Het kreeg een heel nieuwe wending.
De Potsdamer Platz – ooit een transportknooppunt en hèt cultureel centrum van Berlijn – werd tijdens de Tweede Wereldoorlog grotendeels verwoest en werd bij de bouw van de Muur onderdeel van de 500 meter brede dodenstrook. Het voormalige niemandsland bood voldoende ruimte voor een rockconcert, maar moest eerst worden voorbereid. Jonathan Park was een van de organisatoren èn decorontwerpers van de show.
“Ik was zelfs bang dat de plaats niet vergund zou worden vanwege mijnen. Niemand kon ons er iets over vertellen. Dus vroeg ik de autoriteiten om het hele gebied te doorzoeken op mijnen. En ze hebben eigenlijk veel granaten en dergelijke gevonden. Maar het meest ongebruikelijke was de ontdekking van de bunker waarin Hitler kort voor het einde van de oorlog stierf”, zo vertelt de toenmalige organisator.
Parallel aan het opruimwerk ontwierpen Jonathan Park en zijn team de visuele effecten voor het gigantische podium: met projecties van de muurgraffiti van de East Side Gallery en met groteske poppen die werden verplaatst door gigantische kranen, elk 35 meter hoog. Een meesterwerk van techniek, waarvoor de zangers en muzikanten op miniaturen leken, ook al waren de sterren van de internationale rockscene verzameld. Er speelde een Sovjet-militaire band, een eerbetoon aan bijna 40 jaar DDR.
“De dag dat we met ze repeteerden was fascinerend. We werden naar Oost-Duitsland gereden en kwamen uiteindelijk naar deze stad en we vroegen de mensen: waar is het kamp van het Russische leger? Niemand wilde het ons vertellen. Men zei dat zoiets niet bestond. Eindelijk vonden we de poort, die was hooguit 100 meter verderop. Het was midden in Duitsland en geen van de bewakers sprak een woord Duits!”, vervolgt Jonathan Park.
De show was perfect voor tv-kijkers. Het publiek op het plein – het waren er ongeveer 350.000 – merkte weinig van de muziek op, maar nog meer van de storingen: twee stroomonderbrekingen in de eerste 15 minuten speelden zich af.
“Ik heb een foto in mijn atelier, waarop ik met gevouwen handen op het midden van het podium op mijn knieën lig. Ik kon het gewoon niet geloven. Het gebeurde twee keer in het eerste kwartier. We hadden geen geluid en uit noodzaak ben ik gaan quilten voor 300.000 mensen! Ik had niets anders kunnen doen. Het duurde een paar minuten voordat ze erachter kwamen wat er aan de hand was. Het was echt vreselijk”, aldus Park.
Het spektakel duurde bijna twee uur. Ondanks alle technische problemen was er een daverend applaus toen de Muur kort voor middernacht viel. Volgend op de beredenering ’tear down the wall’, refererend aan de zinsnede die Ronald Reagan sprak in Berlijn, stortten 2.500 piepschuimstenen binnen 30 seconden in. De productie van Roger Waters was het grootste rockspektakel aller tijden, maar uiteindelijk was het de val van de Muur die zo uitbundig werd gevierd in Berlijn.
Foto: Durham Marenghi
