Point Alpha laat zaken uit DDR en de Duitse deling zien
De historische Amerikaanse basis Point Alpha is een van de belangrijkste gedenkplaatsen van de Duitse deling. Tussen Geisa in Thüringen en Rasdorf in Hessen herinnert tegenwoordig een gedenkplaats aan de periode van de Koude Oorlog. Herman Janssen bezocht de plek en maakte een mooie fotoreportage.
Begin jaren ’50 ontstond de basis midden in de voormalige NAVO-verdedigingslinie ‘Fulda Gap’ tegen het Warschaupact. De basis had een gunstige ligging op een 411 meter hoge bergrug. Daarom leende deze basis zich uitstekend voor het observeren van de tegenstander aan de andere kant van de grens en voor het afluisteren van radioberichten. De gedenkplaats omvat de voormalige Amerikaanse basis evenals deels originele, deels gereconstrueerde grensbewakingsvoorzieningen inclusief grenstoren aan Oost-Duitse zijde.
In het ‘huis op de grens’ van de gedenkplaats is een nieuwe doorlopende tentoonstelling te zien. Momenteel is het gesloten vanwege de pandemie maar men zal wanneer het weer mogelijk is de deuren weer open zetten. Tien jaar na de opening is de tentoonstelling aangepast aan de nieuwste didactische en wetenschappelijke inzichten, omvangrijk aangevuld en ook qua grootte uitgebreid door de bouw van een galerij. De tentoonstelling omvat actuele informatie over het effect van de Koude Oorlog in de regio Geisa. Bovendien wordt verteld over de DDR-grensposten en authentieke getuigen van het leven in het verboden gebied met op de achtergrond de realiteit van het Warschaupact. Geanimeerde strategische plannen van het Warschaupact en de NAVO laten zien dat de regio inderdaad een van de ‘heetste’ plekken was van de Koude Oorlog. De levendige manier van vertellen staat daarbij centraal en moet met name jeugdige bezoekers aanspreken. Dankzij beschrijvingen van alledaagse situaties uit de periode van de deling kan een rechtstreekse vergelijking worden gemaakt met de huidige omstandigheden. De nieuwe tentoonstelling zal in de toekomst een levend archief zijn voor de regionale geschiedenis. Daarmee wordt een begin gemaakt met meer dan 20 ooggetuigengesprekken die speciaal voor deze tentoonstelling zijn opgenomen. Een speciaal ingericht ‘Story point’ nodigt elke bezoeker uit om zijn eigen ‘grensverhaal’ te vertellen.
De gedenkplaats bij de voormalige grensovergang Duderstadt – Worbis bevat op een oppervlakte van meer dan 1.000 m² een informatie- en documentatiecentrum over de geschiedenis van de Duitse deling en de grens binnen Duitsland. Het museum bevindt zich deels in de originele vertrekken van het voormalige administratiekantoor van de grensovergang. Over een lengte van 6 km verbindt de aangrenzende ‘grenslandweg’ 24 informatiepunten met elkaar. Dit zijn deels originele grensversperringen en observatiebunkers.
Het eerste grensmuseum langs de voormalige grens binnen Duitsland werd geopend in 1991. Bij ‘Schifflersgrund’ ontstonden een ongeveer elf meter hoge observatietoren van de DDR-grenstroepen, tentoonstellingsruimten en terreinen met militaire uitrusting uit Oost en West. Verder zijn er een kilometer lange omheining van metaalgaas, een zandstrook om sporen te ontdekken, een patrouilleweg voor de DDR-grenspolitie en een greppel om vrachtwagens tegen te houden. De bezoekers aan het museum kunnen aan de hand van de meest uiteenlopende originele documenten indrukwekkende informatie verzamelen over de geschiedenis van de Duitse deling.
Foto’s: Herman Janssen
