Radio Free Europe terug in Hongarije
Radio Free Europe gaat uitzenden vanuit de Hongaarse hoofdstad Boedapest. De Amerikaanse zender moet onafhankelijk nieuws brengen op plekken ‘waar de vrije pers verboden is of nog niet gevestigd.’ De lancering gebeurt ondanks president Trumps nauwe band met de Hongaarse regeringsleider Viktor Orbán.
Dat de Koude Oorlog morsdood is, al dertig jaar, is op basis van de kalender prima hard te maken. Alleen het nieuws suggereert soms iets anders, bijvoorbeeld nu bekend is geworden dat Radio Free Europe/Radio Liberty, ooit de nieuwsbron bij uitstek voor dissidenten achter het IJzeren Gordijn, van plan is te gaan uitzenden vanuit de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Radio Free Europe doet dat met geld van de Amerikaanse regering, en heeft naar eigen zeggen als missie onafhankelijk nieuws te brengen op plekken ‘waar de vrije pers verboden is of nog niet gevestigd.’
Het nieuws is extra saillant in het licht van de goede verstandhouding tussen de Amerikaanse president Trump en zijn Hongaarse collega, Viktor Orbán. Tijdens een bezoek van Orbán aan het Witte Huis vorig jaar zei Trump dat Orbán ‘geweldig werk’ had verricht. ‘Het is alsof we een tweeling zijn.’ The New York Times onthulde dat Trumps ambassadeur in Boedapest afgelopen tijd verwoede pogingen deed om ervoor te zorgen dat onderzoeksjournalistiek en ‘negatieve verhalen’ buiten het mandaat van het nieuwsagentschap zouden vallen.
Volgens het management van Radio Free Europe is daar echter geen sprake van. Wel moet het Amerikaanse congres later deze maand nog het groene licht geven voor de opening van het nieuwe kantoor – een formaliteit, zo is de verwachting. Voor het kantoor in Boedapest wordt naar verwachting een jaarlijks budget van 680 duizend euro vrijgemaakt.
Met de persvrijheid gaat het in Hongarije al jaren bergafwaarts. Sinds 2010, het jaar dat Viktor Orbáns Fidesz-partij de verkiezingen won, hebben oligarchen rond de premier ruim 470 mediatitels weten te vergaren. Daaronder zijn kranten, websites en tijdschriften. Op de radio klinkt vrijwel uitsluitend het perspectief van de regering. De gerespecteerde non-gouvernementele organisatie Freedom House gaf Hongarije begin dit jaar voor het eerst het etiket ‘gedeeltelijk vrij’, een unicum in de Europese Unie.
Radio Free Europe zond decennialang uit vanuit München, en hoopte met pro-westers nieuws de harten en hoofden te bereiken van radioluisteraars in het communistische Oostblok. Voor dissidenten was het vaak de enige bron van betrouwbare informatie. Er werd in tientallen talen uitgezonden, tot frustratie van communistische regeringsleiders die het geregeld uit de lucht probeerden te halen.
In de loop van de jaren negentig, toen de Muur gevallen was en het pleit definitief beslecht leek in het voordeel van de liberale democratie, werden veel kantoren van Radio Free Europe in Oost-Europa opgedoekt. Inmiddels is het agentschap op veel plekken terug. Zo heropende het zijn kantoren in Roemenië en Bulgarije. De focus is verschoven naar online berichtgeving.
