De Grensovergang Helmstedt-Marienborn was tijdens de deling van Duitsland vanwege zijn geografische ligging de grootste en belangrijkste grensovergang in de Duits-Duitse grens. De korte route (170 km) over land van de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) naar de enclave West-Berlijn liep via deze grenspost.

Ook ander verkeer van de Bondsrepubliek naar de Duitse Democratische Republiek (Oost-Duitsland/DDR), Polen en Tsjechoslowakije kwam hierlangs. Het meeste transitverkeer werd dus aan deze grensovergang afgehandeld.

De grensovergang bestond tussen 1945 en 1990 en bevond zich tussen de Oost-Duitse plaats Marienborn en de rand van het Lappwald. De overgang onderbrak de snelweg A2 tussen de knooppunten Helmstedt-Ost en Ostingersleben.

Na de Duitse hereniging eind 1989 werd de grensbewaking afgezwakt. Op 30 juni 1990 om middernacht werd de grensovergang opgeheven, precies 45 jaar na de opening. De voormalige DDR-gebouwen zijn sinds oktober 1990 monumenten. Het DDR-uitreisgebied werd echter afgebroken toen de A2 werd uitgebreid naar zes rijstroken. Ook de voormalige West-Duitse gebouwen zijn afgebroken of zijn voor andere doeleinden in gebruik.

In het voormalig DDR-controlegebied is een wegrestaurant met motel gebouwd. Verder is in dit gebied een museum gevestigd, Gedenkstätte Deutsche Teilung Marienborn. Het werd op 13 augustus 1996 geopend en wordt geëxploiteerd door de deelstaat Saksen-Anhalt.