75 jaar Amiga: De mythe van het platenlabel

Het werd synoniem met ‘platen uit de DDR’: het Amiga-label, opgericht in 1947, verkocht lokale producties en gelicentieerde persingen door geselecteerde bands uit het Westen. Het label zou vandaag 75 kaarsjes uitblazen.

‘Ich steige Dir aufs Dach’, is de naam van het nummer van Bärbel Wachholz. In de jaren zestig was ze de Oost-Duitse hitster. Favoriete zangeres van voormalig SED-baas Walter Ulbricht, na twee mislukte ontsnappingspogingen, pleegde ze in 1984 zelfmoord. Haar hits werden uitgebracht op het DDR-platenlabel Amiga. Monopolist als het om rock en popmuziek ging.

Amiga werd in 1947 opgericht door Ernst Busch, een Spaanse strijder, componist en tekstschrijver van vele arbeidersliederen. Hij had een goede lobby met de Sovjet-bezettingsmacht. En daardoor kreeg hij de kans dit label op te richten. Kort na de oprichting, in mei 1947, bracht Amiga Kurt Reimann’s eerste langspeelplaat uit, getiteld Capri Fischer.

Toen de Beatles de massa in het Westen opzweepten, was Amiga’s ideale wereld van hits voorbij. Beatplaten met krassende gitaarklanken werden uitgebracht totdat het in 1965 te veel werd voor de kameraden rond SED-heerser Walter Ulbricht.

Uiteindelijk werd het een show die meer van een kleurrijk geheel was. De omstandigheden van rockmuziek in de DDR werden nauwelijks genoemd. Als je een plaat wilde maken, kon je niet voorbij Amiga of haar hoofdredacteur René Büttner komen. Omdat Amiga altijd een verhaal is van invloed, aanpassing en censuur. Alleen degenen die voldeden aan de ideologische en esthetische eisen maakten kans. Birgit Jank, musicoloog aan de Universiteit van Potsdam legt uit waarom veel bands in de DDR nooit de kans kregen om een ​​plaat te maken. “Midden jaren tachtig hebben we het over 2.000 amateurbands en 170 professionele bands. Deze verhouding alleen al maakt duidelijk dat er een grote basis was die nooit bij Amiga was, die nooit in de studio’s was.”

Pas kort voor de ineenstorting van de DDR mochten de andere bands als Feeling B, Sandow, Die Art of Müllstation op Amiga optreden.

Het wonderlijke verhaal van Gabi, uit 1983, ook uitgegeven door Amiga. Een aantal van de DDR-punkband Pankow. Pankow was niet een van de gevestigde, conformistische, gestroomlijnde Ostrock-bands zoals Puhdys of Karat. Keer op keer kwam Pankow in conflict met degenen die verantwoordelijk waren voor Amiga en moest hij teksten wijzigen. “Het ligt op mijn hart, het weegt ook nog steeds op mij…” vertelde oud-zanger André Herzberg onlangs in een uitzending van rbb. De plaat van Paule Panke mocht pas kort voor het einde van de DDR verschijnen.

“Kortom, toen de band werd gevormd, gingen we naar Amiga en wilden we dit Paule Panke-programma opnemen. We hadden het bedacht als een LP, we hadden er graag de wereld mee rondgereisd. Het was een theaterrock-ding. De plannen waren hooggespannen, de dromen gingen ergens anders heen. Het werd geannuleerd met een handbeweging. De redenering was: dat doen we nu niet, misschien doen we dat over tien jaar als het cultuurbeleid is veranderd.”

Een pijn die vandaag de dag nog steeds diep zit bij André Herzberg. Daarom sloeg hij in 1997 – op de 50ste verjaardag van Amiga – een taart vol klap in het gezicht van voormalig baas René Büttner.