Livestream: ‘Ontsnapping uit de DDR. De bestraffing van onwettige grensoverschrijdingen’

Vanavond om 18.00u zal er een livestream plaatsvinden met als thema ‘Ontsnappingen uit de DDR’. Vanwege de huidige Coronapandemie heeft de organisatie, het Stasi-Unterlagen Archiv, gekozen de bijeenkomst digitaal te laten plaatsvinden.

Spreker Dr Tobias Wunschik (onderzoeksassistent, momenteel gedetacheerd aan de Humboldt Universiteit Berlijn in het kader van het BMBF-onderzoeksnetwerk ‘Landschappen van vervolging’) zal de avond modereren. Het was geen toeval dat de Staatsveiligheid geen enkel ander delict vaker onderzocht dan ‘onrechtmatige grensoverschrijding’.

De succesvolle ontsnappingen waren toen al bekend en de sterfgevallen bij de Muur na 1989 waren opgelost. Nu moeten ook degenen worden besproken wier ontsnapping is mislukt en die strafrechtelijk zijn gestraft. Dit zal worden gedaan met behulp van een speciale steekproef en statistieken van de onderzoeksinstanties.

Niet alleen de tunnelgravers in Berlijn, de ballonvaarders aan de Duits-Duitse grens, de zwemmers door de Oostzee en de vakantiegangers in de ČSSR wilden de DDR ontvluchten. Niet-terugkeerders van ‘reizen voor dringende familiezaken’), zeelieden op lange reizen, luchtreizigers en gedeserteerde NVA-leden zochten ook naar mazen in de wet.

Wat motiveerde de voortvluchtigen om in veel gevallen hun leven te riskeren? Wat was hun sociale profiel? Welke politieke socialisatie hadden zij doorgemaakt? Met welke middelen en op welke manier probeerden de ‘daders’ het land te verlaten?

In welke gevallen heeft de recherche meer onderzoek gedaan naar ontsnappingen uit de DDR dan de Staatsveiligheid? Hoe is de strafmaat veranderd? Heeft de ‘Republikflucht’ ook gefunctioneerd als een drukventiel voor politieke repressie? Het colloquium zal trachten een antwoord te geven op deze vragen, maar het is nog niet mogelijk om ze op bevredigende wijze te beantwoorden.

De livestream is online te volgen, vanavond, woensdag 12 januari, vanaf 18.00 uur.