Wat de DDR beter deed in het bestrijden van epidemieën
Heinrich Niemann, in de DDR-tijd specialist sociale geneeskunde, is nog steeds actief. Hij roept op tot veel meer coronatests, bekritiseert forfaitaire tarieven per zaak en vraagt zich af waarom gezondheidsbescherming in Duitsland geen onderdeel is van de basiswet.
Hoewel haar economische kracht beduidend lager was dan die van de Bondsrepubliek Duitsland, was de DDR in staat betere resultaten te boeken in de strijd tegen tuberculose, in de snelle onderdrukking van polio, bij kinderziekten en later ook bij aids. Het deed het ook goed op het gebied van ziektebestrijding. Hoe komt het? We spraken Dr. Niemann die het graag uit wil leggen. “De reactie op een epidemie/pandemie was wettelijk geregeld. De minister van Volksgezondheid leidde een permanente commissie voor de preventie en bestrijding van epidemieën. Gebieden als onderwijs, handel, economie, politie kwamen aan bod. De staatsplanningscommissie had de taak om zo snel mogelijk extra middelen te mobiliseren. Er waren commissies en ziektebestrijdingsplannen in de 15 districten en provincies. De zorginstellingen – universitaire klinieken, districtsziekenhuizen, poliklinieken, hygiëne-inspecties, medische praktijken, kinder- en zorginstellingen, maar ook bedrijven, scholen, autoriteiten – werden vanaf het begin meegenomen. Dat was precies voorbereid. Er waren zelfs oefeningen om dit te doen”, zo vertelt hij.
Dr. med. Heinrich Niemann is nu 75 jaar en studeerde aan de Charité Universiteitskliniek in Berlijn, is specialist in sociale geneeskunde en was van 1992 tot 2001 gemeenteraadslid voor gezondheid in Marzahn-Hellersdorf.
Met hun structuur (meerdere artsen, eigen laboratorium, ruimtelijke afbakening van besmettingsgebieden, opzetten van noodbedden, ruimere openingstijden) konden de poliklinieken in de DDR relatief snel hun krachten aanpassen aan nieuwe taken zonder dat de individuele arts in economisch gevaar verkeert. “Het gezondheidssysteem van de DDR was bijna uitsluitend openbaar bezit, werd georganiseerd door de staat en werd in de regel beheerd door een arts”, zo vervolgt Heinrich Niemann. “De minister van Volksgezondheid en zijn plaatsvervangers, de verantwoordelijken in de districten of in de gemeenten, waren bijna uitsluitend artsen, velen van hen ervaring in hygiëne of sociale geneeskunde en epidemiologie. Deze autoriteit maakte de coördinatie met andere gebieden gemakkelijker. De DDR werd door de WHO juist gewaardeerd om haar expertise op dit gebied.”
Over de huidige aanpak rondom Corona is Niemann duidelijk: “Als specialist in sociale geneeskunde raken al deze vragen mij enorm. Het verbaast me hoe lang het de afgelopen weken soms heeft geduurd voordat praktische regels zijn en zijn uitgewerkt – voor kerkdiensten, grotere bioscopen, winkels, restaurants, hotels. Naar verluidt had de Berlijnse senaat de gastronomie niet in detail behandeld, werd eind april gezegd. Het protest van de Berlijnse medische officieren en andere organen moet worden begrepen dat ze niet betrokken zijn bij besluitvormingsprocessen of dat de hoofden van faciliteiten eerst via de media op de hoogte worden gebracht van beslissingen. Het verbaast dat het tot op zekere hoogte nog steeds werkt, maar ten koste van volkomen onnodige onzekerheid en tijdverlies”, aldus Niemann.
“Ik pleit ervoor om de tests verder uit te breiden. Betrouwbare kennis over het beloop en de verspreiding van de ziekte loont zich uiteindelijk, vooral omdat het een virus is met nog weinig bekende eigenschappen. Voor kinderen en adolescenten zijn de bevindingen cruciaal, ook de mening van kinderartsen. Open scholen en kinderdagverblijven kunnen op lange termijn zorgen voor een betere bescherming van de gezondheid met medisch begeleide monitoring dan de huidige situatie. De ervaringen met de ‘spoedeisende hulp’ kinderen en de begonnen schoollessen zijn bemoedigend”, zo besluit Heinrich Niemann.
