Gerd Knesel brengt eerbetoon aan doodgeschoten Michael Gartenschläger
Begin mei 1985 gaf songwriter Gerd Knesel een concert op de Duitse binnengrens bij Büchen tijdens een herdenkingsbijeenkomst vanwege het doodschieten van Michael Gartenschläger.
In de directe omgeving werd in de nacht van 1 mei 1976 Michael Gartenschläger door een Stasi-medewerker neergeschoten toen hij probeerde een wapen te vernietigen.
In de nacht van 1 mei 1976 wilde Gartenschläger met twee metgezellen een derde SM-70 ontmantelen bij grenspilaar 231, waar hij de andere twee al had ontmanteld. Alle drie de mannen waren bewapend. Ze kenden de ins en outs van het project maar wisten niet dat de Stasi op de hoogte was van hun plannen. Deze hadden zich ten doel gesteld om deze mannen te arresteren. Gartenschläger zorgde dat zijn twee kompanen op de grens aanwezig waren en ging zelf de grens naar de DDR over om de SM-70 tot ontploffing te brengen.
In het jaar 2000 kwam de zaak voor de rechtbank. Hier werd verteld dat een van de kompanen schoten had gehoord en even later Michael Gartenschläger op de grond zag liggen. Hij ontdekte dat hij nog leefde. Toen de metgezellen een geluid hoorden, zetten ze het op een vluchten en schoten in de richting van het geluid. Even later hoorden de metgezellen een tweede schot.
De metgezellen gingen even later terug en vervoerden de dodelijk gewonde Gartenschläger terug naar de grens. Gartenschläger leefde toen nog. Een aangestelde militaire arts bepaalde het tijdstip van overlijden om 23.45 uur. Uit het onderzoek bleek dat Gartenschläger waarschijnlijk bij de eerste slag door het hart was geschoten, waarna hij zelfs bij een onmiddellijke operatie weinig kans op overleving zou hebben gehad.
In maart 2000 vond het proces tegen drie leden van de Stasi plaats bij de rechtbank in Schwerin. Het onderwerp van de proef was het tweede schot. Aangezien Gartenschläger al dodelijk gewond was geraakt na de eerste reeks schoten, die hij hoogstwaarschijnlijk zelf was begonnen, werden de beschuldigingen voor poging tot moord teniet gedaan. De beklaagden werden vrijgesproken omdat volgens het bewijsmateriaal kon worden aangenomen dat ‘het gedrag van de beklaagden werd gerechtvaardigd door zelfverdediging overeenkomstig artikel 32 van het wetboek van strafrecht of althans door de veronderstelling van een situatie van zelfverdediging (vermeende zelfverdediging).’
In april 2003 werden de oversten van de dubbele posten, MfS-kolonel Helmut Heckel en MfS-luitenant-kolonel Wolfgang Singer, berecht voor de Hogere regionale rechtbank in Berlijn. Het proces tegen luitenant-generaal Karl Kleinjung, die mede was beschuldigd, was verbroken en later beëindigd nadat Kleinjung was overleden. De beklaagden werden ervan beschuldigd Gartenschläger te hebben gedood. De beschuldigde Heckel werd vrijgesproken. De rechtszaak tegen Singer werd wegens beperking beëindigd. Het parket heeft beroep aangetekend tegen de beëindiging van de procedure. In zijn arrest van 16 februari 2005 verklaarde het Federale Hof van Justitie ‘dat de betrokken DDR-leidinggevenden, inclusief de verdachten, de moord op Gartenschläger en zijn helpers hadden gepland en medewerkers de opdracht hadden gegeven dit bevel uit te voeren opdat ze anders zouden worden gearresteerd. Dit niet-geslaagde verzoek tot het plegen van een handeling zou strafbaar zijn op grond van artikel 227 van de DDR, maar was nu verlopen. De BGH erkende dat de zaak moest worden stopgezet en sprak de verdachte Singer vrij.
