Toen de DDR paasmaandag afschafte
In 1967 was Paasmaandag voorlopig een legale – en vooral een dag waarop niet gewerkt hoefde te worden – feestdag in de DDR . Het zou 23 jaar duren voordat het opnieuw werd geïntroduceerd. Wat zat er exact achter?
Het was een koele, bewolkte Paasmaandag op 27 maart 1967. Op sommige plaatsen druppelde het zelfs een beetje. En de thermometer kwam niet verder dan 14 graden. Sommige DDR-burgers die al een televisietoestel hadden, voelden zich thuis op hun gemak en keken – met de klassenvijand – naar de ‘Rudi Carrell Show’ op de West-Duitse TV.
Wat de meesten van hen niet vermoedden: deze Paasmaandag zou voorlopig de laatste ’tweede paas-feestdag’ in de DDR zijn. De reden was echter niet zozeer de scepsis van de SED-leiding tegenover christelijke feesten zoals Kerstmis, Pinksteren of Pasen. Een paar weken later, op het Zevende Partijcongres, werd de koers gezet voor enkele innovaties op het gebied van economisch beleid.
Deze hadden ook gevolgen voor de wekelijkse werkdagen van DDR-burgers. Reeds met Pasen 1966 had de Oost-Berlijnse regering de werkuren teruggebracht van 48 naar 45 uur per week. Vanaf dat moment was men elke tweede zaterdag vrij van werk.
Tijdens het SED-partijcongres tussen 17 en 22 april 1967 in Berlijn presenteerde staats- en partijleider Walter Ulbricht de volgende sociale ‘staats-in-greep’: naast het verhogen van de minimumvakantie, het minimum brutoloon, het minimumpensioen en de kinderbijslag voor de vierde en elk extra kind, stelde Ulbricht een vijfdaagse week voor met volledig loon.
Maar het was de bedrijfsleiders duidelijk dat met name het laatste voorstel niet zonder compromissen kon worden gefinancierd. Ulbricht zei het destijds zo:
“Met de introductie van de aaneengesloten vijfdaagse werkweek zou de dagelijkse werktijd onder de huidige omstandigheden met ongeveer een half uur moeten worden verlengd. Dat zou voor veel werkenden een extra last betekenen – de invoering van dagwerkweek en ( …) om de werktijden en feestdagen te reorganiseren.”
Dat betekende in duidelijke taal: voor de niet-werkende zaterdag moesten enkele wettelijke, niet-werkende vakanties worden opgeofferd. Uiteindelijk viel de keuze op vijf feestdagen, waarvan vier kerkelijke feestdagen. Wat zeker niet geheel ongelegen kwam voor de DDR-oversten. Naast de dag van bevrijding (8 mei), Hemelvaartsdag , Reformatiedag (31 oktober) en dagen van boetedoening en gebed, werd ook Paasmaandag afgelast.
Daarnaast was bepaald dat Goede Vrijdag en Pinkstermaandag de volgende zaterdagen als werkdagen zouden worden ingehaald. Deze regeling werd een paar jaar later echter opgeheven. Reeds op 3 mei 1967 besliste de ministerraad over de nieuwe vijfdaagse werkweek. Het was geldig vanaf 28 augustus 1967.
Pas na de politieke verandering in 1989/90 werd Paasmaandag opnieuw ingevoerd als officiële feestdag in de DDR. Het weer op 16 april 1990 was net zo gemengd als 23 jaar daarvoor: bewolkt met een beetje regen of zelfs sneeuw. Sommige dingen veranderen gewoon nooit.
