De erfenis van de DDR: van Ampelmännchen tot Halloren-snoepjes

Duitsland werd 33 jaar geleden verenigd. Maar de overblijfselen van de DDR zijn nog steeds zichtbaar. “Op elke hoek vind je sporen van de kunst, architectuur en ideologie van de verdwenen samenleving”, zegt Stefan Wolle, wetenschappelijk directeur van het DDR Museum Berlijn. Een overzicht van waar en hoe de DDR-erfenis Duitsland vandaag de dag nog steeds beïnvloedt.

Groene pijl voor bochten naar rechts
Vanaf de jaren zestig verkortte de ‘groene pijl’ de wachttijden voor mensen die bij het rode licht in de DDR rechtsaf sloegen. Het bord zou oorspronkelijk na de hereniging worden afgeschaft, maar werd in 1994 landelijk ingevoerd.
Tegenwoordig kunnen bestuurders nog steeds rechtsaf slaan, zelfs als het licht na een korte stop op rood staat en de rijstrook vrij is. In het verkeersreglement wordt het bord officieel de groene pijl (Grünpfeil) genoemd.

‘Staan blijven’ en ‘lopen’ zorgen voor meer veiligheid
De rode ‘staan blijven’ en de groene ‘lopen’ kenmerkten de kruispunten in de DDR. Verkeerslichtman-uitvinder Karl Peglau wilde de veiligheid voor voetgangers verbeteren. Ondanks de geplande uitwisseling overleefden de oosterse figuren met hoeden, die wat steviger zijn dan de westerse mannen, de hereniging – en werden ze een logo dat tot ver buiten Berlijn bekend was.
In veel steden zijn er zelfs creatieve varianten: in Bremen regelen bijvoorbeeld de Bremer stadsmuzikanten en in Mainz de Mainzelmännchen het voetgangersverkeer.

Vleeskuikens – gegrilde kip uit het Oosten
De Oost-Duitse gegrilde kip, bekend als vleeskuiken, heeft ook een bepaald niveau van bekendheid bereikt. De naam komt van het Engelse woord ‘to broil’, wat grillen betekent.
De DDR nam de industriële pluimveeproductie over van Bulgarije en richtte in de jaren zeventig de Industrial Fattening Combine op. Hierdoor kon zowel de eier- als de vleesproductie op grote schaal kostenefficiënt en tijdbesparend plaatsvinden.

Kort middelbareschooldiploma
Ook het twaalfjarige schoolsysteem van de DDR overleefde de eenwording. Na de hereniging hielden Saksen en Thüringen vast aan acht jaar middelbare school (G8), terwijl leerlingen in andere deelstaten doorgaans pas na negen jaar middelbare school hun Abitur ontvingen (G9). Daarna hebben de West-Duitse schoolautoriteiten ook het G8-model overgenomen, hoewel sommigen momenteel geleidelijk terugschakelen naar de G9.

Sandmännchen als tijdreiziger in droomwerelden
Het Sandmännchen, op de Duitse televisie even iconisch als de Ampelmännchen in het verkeer, veroverde in 1959 voor het eerst de schermen op de Duitse televisie, zoals de staatstelevisie in de DDR heette. De dagelijkse uitzending ‘Abendgruß’ werd voor veel kinderen een vast bedtijdritueel. Na de hereniging overleefde de Sandman de concurrentie uit het Westen.

Zoete DDR-herinneringen in bolvorm
Een ander cultproduct uit de DDR veroverde de harten van Duitse snoepliefhebbers: de Hallorenballen, die al sinds 1952 bestaan. De geschiedenis van de chocoladefabriek gaat terug tot 1804, toen Friedrich August Miethe in Halle an der Saale een kleine zoetwaren- en honingkoekbakkerij oprichtte. Het lage chocoladegehalte in de Hallorenballen gaat terug tot het DDR-tijdperk, toen cacao extreem schaars was.

De Schwalbe-motorfiets wordt elektrisch
Hoewel de productie in 1986 eindigde, beleeft de Schwalbe nu een renaissance in de vorm van elektrisch aangedreven versies. Bedrijven als Govecs brengen het originele DDR-product op de markt als een milieuvriendelijk alternatief.
In de jaren tachtig bereikten de productieaantallen bijna 1,5 miljoen exemplaren. De moderne E-Schwalbe behoudt het karakteristieke ontwerp en de kenmerken van de originele versie.

Muur als symbool van verdeeldheid en hereniging
De Berlijnse Muur, het symbool van de Duits-Duitse verdeeldheid, strekte zich uit over een lengte van 155 kilometer in wat nu de federale hoofdstad is en ooit omsloten door West-Berlijn. Uiteindelijk viel het in 1989. Hun stoffelijke resten werden verwerkt door ‘muurspechten’ die souvenirs verzamelden.

Tegenwoordig zijn delen van de Muur over de hele wereld terug te vinden, terwijl in Berlijn zelf op de oorspronkelijke locatie slechts enkele authentieke overblijfselen te zien zijn.