Het leven in Oost-Berlijn in de jaren tachtig

De jaren tachtig waren het laatste decennium van de DDR, maar hoe was het echt om in die verdwenen staat te leven? Hier zijn 11 dingen die elke voormalige Ossi zich zal herinneren.

Midden jaren tachtig in de Hirschhof aan de Oderberger Strasse: een particulier georganiseerd punkconcert. Foto: Frank Sorge

De woestenijen, punkers en wilde concerten van Prenzlauer Berg, Mitte en Friedrichshain
De DDR was niet bepaald een glitterdisco. Dansevenementen moesten zich houden aan de 60/40-regel bij het selecteren van muziek (60 procent oosterse, 40 procent westerse muziek). In het weekend gingen mensen naar ‘multifunctionele’ restaurants: nadat iedereen klaar was met eten, werden de tafels opzij geschoven en werd er overvloedig bier, wijn of martini’s geserveerd (de martini’s hadden kersen in plaats van olijven).

Maar in de ‘non-conformistische’ wijken – Prenzlauer Berg, Friedrichshain of de vervallen delen van Mitte – verliep alles wat chaotischer. Mensen ontmoetten elkaar voor lezingen en optredens en zelfs punkconcerten in de achtertuin. Kerken speelden zelfs een belangrijke rol als podia. De sfeer was wild, ongepolijst en stenig. Een hele tijd om tiener te zijn!

Paleis van de Republiek: ‘Erich’s lampenwinkel’ met leren banken en een glazen bloem. Foto: SID

Zoenen op de leren fauteuils in Palast der Republik
Het Palast der Republik was het centrum van de Oost-Duitse macht, waar de Volkskamer bijeenkwam. In de ultramoderne evenementenhal vond een heel scala aan socialistische festiviteiten plaats: SED-feestdagen, de zaterdagavondtelevisieshow ‘Ein Kessel Buntes’ en zo meer.

Maar het was ook een vrijetijdsplaats voor de arbeiders met restaurants, ijsbars, bierhallen, wijnbars, een bowlingbaan, een galerie met door de staat goedgekeurde kunst, zelfs een theater. Het jargon voor het gebouw was ‘Palazzo Prozzo’ of ‘Erich’s Lampenladen’ vanwege de 10.000 lampen die aan het plafond van de foyer hingen.

En in de roodleren fauteuils in de foyer zag je altijd heel wat jonge stelletjes knuffelen en zoenen. Er hing liefde in de lucht.

In het eerste overdekte golfslagbad in de DDR. Foto: Gerd Danigel

SEZ
Nog een waanzinnig dure DDR-vrijetijdsmagneet: het sport- en recreatiecentrum, SEZ, aan de Leninallee (tegenwoordig Landsberger Allee), werd in 1981 geopend en had voor bijna iedereen iets.

De enige andere plek waar je golven in de DDR kon ervaren, was de Ostsee. De winterijsbaan werd in de warmere maanden gebruikt voor rolschaatsen. Je kon gaan bowlen of wat ijzer pompen, maar in plaats van kwaadaardige kapitalistische bodybuilders waren het de ‘lichaamsculturisten’ die het uitzweten.

SEZ, werd uiteindelijk in 2003 verkocht aan een ontwikkelaar voor één euro. Het contract was, om het zacht uit te drukken, nogal slecht onderhandeld, en het juridische geschil was nog steeds niet definitief beslecht. De Eerste Kamer wil nu op het terrein appartementen, een school en een Kita bouwen.

Op een steenworp afstand van de mannenclub van de DDR: het machtsapparaat bewondert het volk. Foto: Werner Schulze

Parades op 1 mei
Elk autoritair regime houdt van een militaire parade. Koesteren in de toewijding van het volk en de pracht en praal verspreiden naar de rest van de wereld. Dit ritueel werd elk jaar herhaald op 1 mei (en ook voor de verjaardag van de DDR op 7 oktober).

Delinquentie werd hard gestraft en slecht weerspiegeld in het management. Een lijst met goedgekeurde slogans werd vooraf afgedrukt, dingen als ‘Mijn werkplek – mijn slagveld voor vrede!’, ‘Onze groeten aan de broederlijke partijen, de werkende mensen van alle socialistische landen!’ of ‘Werk met ons, plan met ons, regeer met ons’.

Maar aan het eind moet je tenminste dronken worden in Scheunenviertel.

Een kinderwagen voor een Intershop. Foto: Frank Sorge

Intershops waren alleen voor mensen met Westers geld
In de DDR zou iedereen gelijk zijn. Maar degenen met westers geld waren gelijker. In de Intershops was het westen nog steeds de vijand, maar het bereik was beter dan in het warenhuis. In de Intershops kon je met een gerust hart je ‘aluminium chips’, zoals de lichtgewicht munten van de Oost-Duitse mark werden genoemd, in je Wisent-jeanszak laten zitten. Alleen westers geld was hier goed.

Als je geen westerse familieleden had, geen grootvader met het recht om naar het Westen te reizen, of geen D-Marks tegen een afschuwelijke zwarte marktkoers wilde inwisselen, zou je slechts een glimp kunnen opvangen van de overvloed van uitbuitend kapitalisme.

Wachtrij voor een warenhuis. Foto: Frank Sorge

Wachtrijen. Overal.
Als je in de DDR iets gewend was, stond het in de rij. In de rij voor het warenhuis, alleen om de ketchup te vinden en de bananen waren toch weg. In de rij voor de restaurants – er stond immers op het bordje ‘Sie werden platziert’. In de rij staan ​​voor de platenzaak, ook al wist je niet waarom. Misschien was er onlangs een Westerse plaat verworven door de enige door de staat goedgekeurde platenmaatschappij ‘Amiga’: Madonna’s ‘True Blue’ of Springsteen’s ‘Born In The USA’? De enige manier om dat te weten was om in de rij te staan.

Het legendarische reuzenrad in het Kulturpark, in 2021 – kort voor de ontmanteling.

Het Kulturpark Plänterwald reuzenrad
Er zijn veel jeugdherinneringen verbonden aan dit ongeveer 30 hectare grote gebied. En ze smaken naar suikerspin.

Kulturpark Plänterwald was het enige permanente pretpark dat de DDR had. De in 1969 geopende excursies waren daar enorm populair. Tot 1,7 miljoen bezoekers kwamen elk jaar en de populaire DDR-serie ‘Spuk unterm Riesenrad’ werd hier gefilmd. Kort voordat de Muur in 1989 viel, werd het reuzenrad uitgebreid van 36 naar 40 gondels en rood geverfd ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van de DDR.

Ja kinderen, telefoons zagen er op een gegeven moment echt zo uit.

“Laten we dat niet aan de telefoon bespreken”
Telefoonaansluitingen schaars in de DDR. Vaak moest je er jaren op wachten. Natuurlijk was het makkelijker om een ​​lijn naar je eigen appartement te krijgen als je vader of moeder (het liefst allebei) SED-lid was of voor de Deutsche Reichsbahn werkte.

Lijnen waren zo zeldzaam dat na de dood van een kameraad de telefoontechnicus zou komen om de verbinding te verbreken voordat het lichaam koud was.

Tijdens oproepen naar West-Berlijn was er een duidelijk gekraak op de lijn dat een afluisteraar aankondigde (de Stasi had geen problemen om verbinding te krijgen). Wat leidde tot het standaard refrein: “Laten we dat niet aan de telefoon bespreken.”

Trabis Trabis overal
Een Trabant. Een Trabant. Nog een Trabant. Kijk, een Wartburg. Nog een Trabant. Was dat een Golf 2? De Trabant – of Trabi zoals ze liefkozend worden genoemd – waren alomtegenwoordig in de DDR. De legendarische tweetaktmotor uit Zwickau! Ouders schreven hun kinderen vaak meteen na hun geboorte in voor een Trabant, zodat het op tijd voor hun 18e verjaardag zou worden afgeleverd. Kort voor het einde van de DDR kwam er een viertaktvariant op de markt. Maar tegen die tijd maakte het niet meer uit.

In 1986/87 werd de BFC voor de achtste keer op rij Oost-Duits kampioen. Topfan Erich Mielke feliciteert alle spelers.

BFC Dynamo vestigde een Duits record dat vandaag de dag nog steeds staat
Vandaag de dag is Bayern München de onvermijdelijke kampioen van de Bundesliga, maar de DDR had zijn eigen juggernaut: BFC Dynamo, die in de jaren tachtig in het Jahnsportpark of op het Sportforum speelde. Tot op de dag van vandaag hebben ze het Duitse record voor de meeste voetbalkampioenschappen op rij. De club won tussen 1979 en 1988 tien keer de Oberliga-titel.

Ze waren op de een of andere manier zelfs minder populair dan FC Bayern. Dat kwam niet in de laatste plaats doordat erevoorzitter Erich Mielke aan het hoofd stond van de Stasi en penalty’s vrijwel altijd hun zin kregen. Om aan deze lelijkheid toe te voegen, waren vanaf het midden van de jaren tachtig nogal wat van hun fans skinheads.

Punkers bezetten in 1982 een appartement in Prenzlauer Berg.

Steeds meer mensen gingen naar het westen, hun appartementen werden kraakpanden
Sinds de jaren zeventig concentreerde de staatshuisvesting zich op grote geprefabriceerde woonwijken in het oosten van de stad, terwijl de oude gebouwen in het centrum steeds meer in verval raakten. Kachels met tegels, koud water, toiletten halverwege de trap, geen pleisterwerk meer op de muren. Je kon zelfs nog kogelgaten van de oorlog zien die de muren deuken.

Omdat vervallen appartementen leeg waren, kraakten jonge mensen ze, knapten ze op, vroegen hun ‘polizeiliche meldung’ aan en omzeilen zo de gecentraliseerde staatshuisvestingstoewijzing. Na de val van de Muur begon de grootschalige kraak, met als hoogtepunt de bezetting en vervolgens de evacuatie van de Mainzer Strasse.

Geef een reactie