FDP-Kamerlid Linda Teuteberg: De banalisering van de SED-dictatuur is een groot probleem

Onlangs werd de bouw van de Berlijnse Muur herdacht, nu 61 jaar geleden. terwijl in Berlijn nog steeds zaken herinneren aan de DDR neemt het aanbod van DDR-producten in Duitse supermarkten de laatste jaren toe. Het Potsdamse FDP-lid van de Bondsdag Linda Teuteberg vragen we wat dit gebeuren zegt over de Duitse herdenkingscultuur.

Dit toont aan dat het vandaag de dag niet minder noodzakelijk maar heel belangrijk is dat we de deling van Duitsland gedenken. De kennis van onvrijheid, willekeur en lijden onder het SED-regime moet worden doorgegeven aan huidige en toekomstige generaties – juist om te kunnen inschatten hoe waardevol en hoe weinig een leven in vrijheid een vanzelfsprekendheid is. Deze dagen zijn ook de 60ste verjaardag van de moord op Peter Fechter, die jammerlijk dood bloedde op de Berlijnse Muur. 70 jaar geleden werden in het kader van de onmenselijke ‘Operatie Vermin-actie’ mensen uit gebieden dicht bij de grens gedwongen wederom bevestigd, ook op de Elbe in de Prignitz. Ons land wordt gevormd door deze tweede Duitse dictatuur en de verdeeldheid. Er zijn altijd nieuwe inzichten en groepen slachtoffers waar nog niet eerder aan gedacht was, zoals gedwongen vertrek.

Wat moet men doen?
Het maatschappelijk onderzoek naar de levensomstandigheden van voormalig politiek vervolgde Brandenburgers heeft eens te meer aangetoond hoe ernstig en langdurig de naweeën van het SED-onrecht zijn. Onbureaucratische hulp bij gevolgschade aan de gezondheid is belangrijk. Het is bijzonder stressvol en vernederend voor de getroffenen om het oorzakelijk verband tussen hun gezondheidsschade en politieke vervolging in de DDR te moeten bewijzen. We moeten het hier gemakkelijker maken.

Het gebruik van nationaal-socialistische symbolen is in Duitsland verboden. Moet dat ook gelden voor de DDR-symboliek?
De banalisering van de SED-dictatuur is een groot probleem. Dit is ondraaglijk voor degenen die worden getroffen door politieke vervolging, en voor onze samenleving als geheel is het vergeten van de geschiedenis een vorm van politiek analfabetisme. Hoe dan ook, voor bedrijven die producten met dictatuursymbolen produceren en verkopen, is het geen eer. Als liberaal is mijn eerste reflex niet een oproep tot verbod, maar de kwestie van oorzaken en verantwoordelijkheid. Van de ondoordachte adoptie van de term ‘Wende’ en dus de politieke framing door Egon Krenz en de SED tot berekende vorderingen door mevrouw Schwesig en de heer Ramelow op 7 oktober 2019, er zijn talloze voorbeelden van de anti-totalitaire consensus die achteloos is. bedreigd. Fatsoen en prestaties van mensen in de DDR bestonden ondanks en niet dankzij het politieke systeem. Het gebruik van tanks en de bouw van de Muur waren geen arbeidsongevallen, maar eerder een voorwaarde voor het bestaan ​​van het socialisme. Toch was bij de herdenking van de Muur in 2021 een vreemde terughoudendheid om namen te gebruiken in veel uitspraken aan de orde van de dag: Zinnen die de Muur in een oorzakelijk verband plaatsen met het socialistische wereldbeeld dat hem tot stand bracht, waren en zijn schaars.

Rusland is helemaal geen vrij land. Toch zijn er altijd stemmen uit Duitsland die bedenkingen uiten over de sancties en de beperking van de handel met Rusland. Wat maak je ervan?
Ik denk dat het een grote vergissing is dat sommige Oost-Duitse premiers en vooral staatspolitici zo’n ophef hebben gemaakt over Poetin. Dit secundaire buitenlands beleid, dat de sancties die na de annexatie van de Krim zijn opgelegd al ter discussie heeft gesteld, heeft bijgedragen aan de huidige situatie en de reputatie van Duitsland geschaad. Ik vind het beschamend hoe achteloos de legitieme veiligheidsbelangen van onze Poolse en Baltische partners werden afgedaan als ‘gevoeligheden’ en belasterd als ‘sabelrammelend’, hetzij bij gebrek aan of tegen onze betere kennis – en regelmatig voor goedkoop applaus en anti-Amerikaanse rancune. Brandenburgse staatspolitici zoals minister van Financiën Katrin Lange en, tot 24 februari 2022, premier Woidke namen ook deel.

Wat vindt u van de sancties?
De sancties waren niet verkeerd, maar hard nodig en hadden nog beslissender moeten zijn. De noodzaak van afschrikkings- en verdedigingsvermogen is verkeerd begrepen en ontkend. Het grensconflict tussen Wit-Rusland en Polen en Litouwen vorig jaar en het gebruik van migratie om democratieën te destabiliseren worden veel te naïef bekeken en worden in Duitsland onvoldoende begrepen als onderdeel van de hybride oorlogvoering van Loekasjenko en Poetin.

Hoe kunnen tegenstanders van het regime worden gesteund?
Uit historische ervaring zijn er vele mogelijkheden. Eerst door uitwisseling en publiciteit. Het bezoeken van het maatschappelijk middenveld en de oppositie en het vergroten van het internationale bewustzijn is uiterst belangrijk. En door asiel te verlenen aan politiek vervolgde mensen. Gerichte persoonlijke sancties zijn belangrijk tegen dictators en hun omgeving.

Brandenburg is tot nu toe vooral betrokken geweest bij de samenwerking met Polen en Rusland. Hoe gaat dit in de toekomst verder?
Bestaande relaties moeten opnieuw worden gecultiveerd en geïntensiveerd, vooral met Polen, niet alleen in toespraken op zondag. Wat Rusland betreft, in plaats van zo maar door te gaan, is duidelijkheid nodig in de negatieve houding ten aanzien van deze agressieoorlog en de ideeën waarop deze is gebaseerd. Poetins oorlogsverklaring, ook historisch politiek, moet worden gevolgd door een historisch politiek gefundeerde verdediging van onze liberale orde. Op 23 augustus hebben we de Europese herdenkingsdag voor de slachtoffers van het communisme en het nationaal-socialisme, en terecht. Onze buren in Polen en de Baltische staten nemen het veel serieuzer en doen het bewuster dan in Duitsland.

Waarom denk je dat dat is?
Het Hitler-Stalin-pact en de rampzalige gevolgen ervan worden daar tot op de dag van vandaag herdacht. Op 23 augustus 1990 maakten de Baltische staten een indrukwekkende verklaring van hun onafhankelijkheid met hun menselijke ketting ‘Baltic Way’. Daar is de ervaring van twee bezettingen en dictaturen veel meer aanwezig in het bewustzijn, terwijl hier de ervaring van de Sovjetbezetting en de tweede Duitse dictatuur verkeerd wordt beoordeeld als veronderstelde Oost-Duitse regionale geschiedenis. Dit is wat de aanvraag van Frankfurt (Oder) voor het Toekomstcentrum voor Duitse Eenheid en Europese Transformatie zo spannend maakt.

Maar zou het centrum dan niet naar Helmstedt moeten, dus naar de oude zonegrens, om ook de mensen in het voormalige Westen te bereiken?
Nee, want het gaat niet om een ​​grensmuseum. We hebben echter een volledig Duits debat nodig over wat dit centrum kan en moet bereiken. Nationale en Europese perspectieven zijn geen of/of. We hebben beide nodig: interne eenheid en anti-totalitaire consensus in heel Duitsland en in heel Europa. Wat zijn de gemeenschappelijke, soms verschillende ervaringen met dictatuur, revolutie en transformatie? Wat zijn we onze Poolse buren verschuldigd, die veel eerder de moed hebben gevonden om in opstand te komen tegen het communistische regime in hun land? Er is veel dat ons heden nog vormt. Een verleden dat niet voorbij is. Deze vragen zijn zeer relevant voor de huidige uitdagingen op het gebied van binnenlands en buitenlands beleid. Dat moet ook in dit centrum tot uiting komen. En zo goed als ik het vind Het feit dat we leerstoelen Oekraïense studies hebben in Brandenburg, heeft ons niet behoed voor een gênant buitenlands beleid van sommige staatspolitici. Het is daarom ook belangrijk en helaas niet vanzelfsprekend dat onderzoeksresultaten hun weg vinden naar maatschappelijke debatten en politieke actie.

Linda Teuteberg, 41, is sinds 2017 lid van de Duitse Bondsdag. Van 2019 tot 2020 was ze secretaris-generaal van de federale FDP. Het voormalige lid van het Brandenburgse deelstaatparlement (2009 tot 2014) was voorzitter van de Brandenburgse liberalen van 2019 tot 2021. Ze woont in Potsdam en is gemeenteraadslid.

Geef een reactie