Op zoek naar een betaalbare klassieker? Kijk eens naar de Wartburg
Weinig geld, maar toch zin in een klassieke auto? Geen probleem – want er zijn voordelige oude auto’s te koop. Bijvoorbeeld: De Wartburg 353, de Oostblokklassieker met de ondergewaardeerde tweetaktmotor.
Oost-Duitsland is rijk aan autogeschiedenis. In Zwickau gaat het van Horch en Audi tot Auto Union tot Trabant en tegenwoordig Volkswagen. De Wartburg 353 rolde vanaf 1966 van de band bij VEB Automobilwerk Eisenach (AWE). Vóór de deling van Duitsland was deze productiefaciliteit een BMW- vestiging. Toen hij debuteerde, was de sedan helemaal up-to-date. “Qua design en ruimte was de 353 een solide middenklasser”, zegt Lars Leonhardt van het Museum Automobile Welt in Eisenach.
De ruime vierdeurs auto bood veel ruimte en ook de koffer was indrukwekkend met 525 liter opbergruimte. “Het tijdloos eenvoudige ontwerp is gemaakt door de Eisenach carrosserie-ontwerper Hans Fleischer, die het vak bij BMW had geleerd”, zegt Leonhardt. De prestaties waren ook behoorlijk met 45 pk, hoewel de frameconstructie van de 353 hem behoorlijk zwaar maakte met bijna een ton leeggewicht. Wartburgrijders konden een VW Kever, Opel Kadett B of Fiat 126 bijbenen. In 1967 leverde AWE de Tourist in, de stationwagenversie met neerklapbare achterbank en een enorme laadruimte van twee meter lang.
Toch was de tweetakt driecilinder van de 353 destijds een uit de handel genomen model. Sommige westerse merken zoals Saab 96 of DKW F102 hadden nog een tweetakt benzinemotor. De technologie werd al als verouderd beschouwd.
De Wartburg 353 was eigenlijk gepland als een overgangsmodel. Maar de modernere modellen 314 en P100 werden nooit gerealiseerd. De ingenieurs in de DDR sleutelden ook steeds weer aan moderne viertaktmotoren , maar de overheid liet de projecten om financiële redenen afbrokkelen. Voor meer geavanceerde eisen moest de Wartburg 353 het toch repareren, en dat deed hij behoorlijk met succes. Het model werd massaal geëxporteerd naar de socialistische buurlanden. Grotere aantallen gingen ook naar West-Europa, vooral naar Groot-Brittannië, Finland en de Benelux.
Als standaarduitvoering was de Wartburg 353 eenvoudig uitgerust. De luxe uitvoering bood meer: sierstrips binnen en buiten en betere stoffen stoelen met verstelbare rugleuningen. Extra’s zoals armleuningen in plaats van riemen aan de deuren of hoofdsteunen werden later standaard. Vanaf 1969 produceerde de tweetakt driecilinder 50 pk. “Het motorvermogen was echter uitgeput zonder de levensduur of levensduur in gevaar te brengen”, zegt Lars Leonhardt. In 1975 presenteerde AWE de 353 W (voor verdere ontwikkeling). Naast gedetailleerde wijzigingen in het interieur kreeg de auto een veiligheidsstuurkolom, schijfremmen en een driefasige dynamo. De Wartburg 353 kreeg in mei 1985 een optische en technische facelift. Vanaf dat moment werd de radiator voor de motor geplaatst, in het nieuw ontworpen middengedeelte vooraan met gevormde koplampen.
Met zo’n 17.000 Ostmark was de Wartburg 353 twee keer zo duur als een Trabant 601. Dit was terecht, de Wartburg bood meer rijcomfort. De goed geveerde limousine is redelijk comfortabel in het stadsverkeer en op landwegen. Pas boven de 100 km/u wordt het luid, op de autobahn bereikt u snelheden tot 130 km/u.
Tot 75.000 Wartburg 353’s rolden elk jaar van de lopende band in Eisenach. Dat was veel te weinig voor het gevraagde middenklasse model. Maar je zat opgesloten in de oude BMW-fabriek. De uitbreiding van de locatie Eisenach-West eind jaren tachtig was niet genoeg, maar de DDR had geen geld voor een grote fabriek. Toch werden 1,2 miljoen Wartburg 353’s vervaardigd. De 353 sedan stopte pas in het najaar van 1988; de 353 Tourist liep in het voorjaar van 1989 af.
Het opvolgmodel Wartburg 1.3 (tot 1991) bracht toen de langverwachte viertakt benzinemotor met een in licentie van Volkswagen gebouwde motor . Maar dat kwam te laat, met de val van de Berlijnse Muur werden ineens heel andere auto’s betaalbaar.
De meeste DDR-burgers moesten decennia lang genoegen nemen met de kleine, tweedeurs Trabant. Geen wonder dus dat er veel vraag was naar de Wartburg 353. De wachttijden werden navenant langer en de chique middenklasser was ook populair als bedrijfswagen bij politie, NVA en andere overheidsinstanties. Zelfs op slechte wegen – en er waren er veel in de arbeiders- en boerenstaat – rijdt de ‘Warti’ goed en relatief stil. Zelfs bij hogere snelheden blijkt hij absoluut op schema te liggen. Alleen in bochten helt de auto veel naar de zijkant, zoals liefhebbers van de eend (Citroën 2CV) goed weten.
In Oost-Duitsland is de Wartburg 353 nu een belangrijk stuk herdenkingscultuur en daar zijn de meeste fans te vinden. Maar zelfs in het Westen is het al lang niet meer te minachten, integendeel: door zijn eenvoudige technologie is het uiterst eenvoudig te onderhouden en te repareren en een instapklassieker die absoluut geschikt is voor dagelijks gebruik.
En de stinkende tweetakt? De gezellig zoemende driecilinder heeft verve. 50 pk klinkt vandaag de dag als niets meer, maar de acceleratie is indrukwekkend voor een model van bijna 60 jaar oud. Een Wartburg kun je goed opduiken, adviseert minnaar Lars Leonhardt. “Iedereen die bekend is met de 353 zal niet onderdoen voor een aantal auto’s met grotere cilinderinhoud bij de verkeerslichten.”
Hoewel de helft van de voertuigen werd geëxporteerd, zijn er tientallen aanbiedingen te vinden op de tweedehandsmarkt. Het merendeel zijn exemplaren uit de jaren 80, vroege ongerestaureerde Wartburg 353’s uit de begintijd zijn zeldzaam en gewild. Dit geldt ook voor de populaire toeristische combinatieversie. Zeer weinig voertuigen zijn volledig origineel. Gedurende de lange bouwperiode zijn aanbouw- en interieurdelen steeds weer veranderd. Omdat deze meestal universeel passen, zijn veel 353 behoorlijk in elkaar geflanst. Meestal zullen alleen kenners dit opmerken, maar het achteraf inbouwen specifiek voor het bouwjaar kan kostbaar zijn. De originele staat van de Wartburg 353 spreekt, afgezien van de banden, het meeste aan.
Bij de fabrikant kunt u niets meer bestellen, de VEB Automobilwerk Eisenach is in 1991 door de Treuhand gesloten. Vanaf dat moment produceerde Opel in Eisenach. Voor de Wartburg 353 is de onderdelensituatie nog steeds verrassend goed. Slijtageonderdelen kunt u eenvoudig verkrijgen bij gespecialiseerde dealers. In sommige gevallen wordt materiaal gereproduceerd, bijvoorbeeld in Hongarije . Carrosserievervanging, interieur of bekleding zijn te vinden in onderdelenmarkten zoals de Oldtema.
De Wartburg 353 is in de basis zeer schroevendraaiervriendelijk. Aanbouwdelen zoals deuren, motorkap of spatborden zijn vastgeschroefd en eenvoudig te vervangen. Onverzorgde voertuigen roesten zeer sterk – vooral aan de onderkant van de deur, daksponningen en in het spatgebied van de spatborden. Als je deze gebieden spaart, kun je ook in de winter probleemloos met de 353 rijden. De driecilinder-tweetaktmotor is robuust en neemt een koude start niet zo slecht aan als een viertaktmotor. Wartburgrijders doen er goed aan de motor niet te kwellen met te veel olie, dus rijden liever met een mengsel van 1:50 dan een rijke 1:33. Dit vermindert ook de blauwe vlag op de uitlaat. “En rijd niet te langzaam en voorzichtig, maar push jezelf soms tot het uiterste”, adviseert expert Lars Leonhardt. 100.000 kilometer en meer is mogelijk met een Wartburg 353. Het record staat op 400.
Na de val van de Muur werden de Wartburg 353’s bijna weggegeven voor een krat bier. Die tijd is allang voorbij, zelfs restauratieobjecten zijn tegenwoordig nog zelden voor minder dan 1500 euro te koop. Gewone exemplaren zijn er al vanaf 4000 euro. Vroege jaren 353 uit de jaren 60 in hun originele staat – als je ze al kunt krijgen – verkopen ook voor vijfcijferige prijzen.
