De DDR is nog steeds zichtbaar
Je moet wel even goed zoeken, maar als je er ‘oog’ voor hebt, zijn er nog degelijk DDR-zaken terug te vinden anno 2021.
Zoals Duitslands meest verkochte bubbeltjeswijn, Rotkäppchen. Dit was ook in de voormalige DDR al verreweg de populairste sekt was. Het merk is hét voorbeeld van een Oost-Duitse onderneming die het ook na de eenwording van beide Duitslanden ver schopte. Enkele jaren geleden nam het bedrijf zelfs een West-Duitse branchegenoot over.
Rotkäppchen is een uitzondering. Immers, ruim dertig jaar na de opheffing van de DDR is er van de voormalige communistische staat nog maar weinig over. Oost-Duitse wetten zijn vervangen door West-Duitse, staatsbedrijven werden gesloten of opgekocht, straten en gebouwen kregen een facelift, in supermarkten is alles anders. ‘We zijn overgenomen door de Bondsrepubliek’, klinkt het vaak teleurgesteld in het oosten.
Velen vinden het jammer dat er nog zo weinig aan de DDR herinnert. De laatste jaren is er zelfs sprake van een heuse Ostalgie-beweging. Een nostalgisch verlangen naar DDR-tijden, overigens vaak met een vette knipoog, zoals de Trabi-safari’s, stadsrondritten met Trabantjes, in Berlijn.
Sommige Oost-Duitsers die na de ‘Wende’ naar West-Duitsland trokken, keren inmiddels terug. Voor hen is het westen buitenland gebleven. Ze voelen zich ‘Ossi’ en zijn daar tegenwoordig trots op. Ossi’s zijn doorgaans geen reactionairen die het communisme terug willen, maar net als bijvoorbeeld Beiers verknocht aan hun regio. Veel ‘DDR’ zullen ze voor hun gevoel niet aantreffen. Toch is het verdwenen land nog zichtbaar, als je goed kijkt. Meest opmerkelijk zijn de vele honderden straatnamen die nog verwijzen naar Karl Marx, Friedrich Engels, Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg. Ook tientallen partijfunctionarissen en omgekomen grenswachters leven voort in Oost-Duitse straatnamen.
Zelfs de ooit allesbeheersende SED, de communistische partij, is voortgezet in Die Linke. Deze fel antikapitalistische partij is gekozen in de Bondsdag en in dertien deelstaatparlementen.
Geregeld wordt het land opgeschrikt door onthullingen over voormalig personeel van de Stasi, de geheime dienst van de DDR. Ex-officieren van de dienst komen nog regelmatig bijeen om de goede oude tijd op te hemelen.
Eén op de zes merken die vroeger in DDR-winkels te koop waren bestaan nog steeds en doen het in sommige gevallen ook goed in West-Duitsland. Daaronder zeer succesvolle, zoals het wasmiddel Spee, de cosmetica van Florena en het imitatiedrankje Vita Cola. Ook de naam van Konsum, de grootste winkelketen van de DDR, bestaat hier en daar nog.
In Berlijn verwijst menig gebouw, monument of gedenkplaat nog naar de ‘strijd tegen het fascisme’. De beroemde tv-toren op de Alexanderplatz, neergezet door het DDR-regime, is nu zelfs hét symbool van de stad. Het misschien wel aandoenlijkste overblijfsel, heeft een cultstatus: het Ampelmännchen. Het figuurtje op voetgangerslichten staat op T-shirts, petjes, mokken en flessenopeners. Ampelmännchen is ook in West-Berlijn ingeburgerd. In bekendheid wordt hij echter overtroffen door Katarina Witt (54). De sprankelende ex-kunstschaatsster uit de DDR heeft nog steeds een sterrenstatus.
