Ontbinding van de Stasi-registratieautoriteit

Sommigen van de burgerrechtenbeweging van de vervaagde DDR hebben tegenwoordig hun hart bloedend. En in juni 2021 zal het waarschijnlijk weer behoorlijk bloeden. Wat de Bondsdag vorige week besloot, wordt dan werkelijkheid: de archiefautoriteit van de Stasi wordt formeel opgeheven en de deurplaat op Alexanderplatz in Berlijn wordt losgeschroefd.

Dat alleen al lijkt een einde. Maar dat is het helemaal niet, integendeel. Iedereen die het als de laatste regel bestempelt, heeft te maken met een neppakket. De bestanden worden namelijk overgebracht naar het Federaal Archief. De kleinere autoriteit slikt de grotere autoriteit op. Het Federaal Archief telt bijna 900 medewerkers, het archiefarchief Stasi daarentegen rond 1300. In dat geval – om het maar terloops te zeggen – zal de staart de hond waarschijnlijk een beetje kwispelen.

Binnenkort zullen de dossiers niet alleen in het oosten, maar ook in het westen kunnen worden ingezien op de locaties van de federale archieven in Bayreuth, Freiburg, Koblenz en Ludwigsburg. En tot slot zal Roland Jahn, de laatste federale commissaris voor de Stasi-archieven na Joachim Gauck en Marianne Birthler, worden vervangen door een slachtoffercommissaris die zal worden gestationeerd op de Bondsdag. Deze zou de belangen moeten behartigen van degenen die ooit gevangen zaten en anderszins het slachtoffer waren van een dictatuur, en het onderwerp onder de aandacht moeten houden.

Het is begrijpelijk dat niets van dit alles de pijn kan verlichten van die dissidenten voor wie het symbool van een moeizaam verworven autoriteit na de bestorming van het hoofdkwartier van Stasi op 15 januari 1990 belangrijk is en blijft. Maar gezien in het daglicht, is er geen reden tot rouw. Ja, in veel opzichten is de overdracht van de bestanden zelfs een stap voorwaarts – in de richting van het verwerken van een DDR-geschiedenis, die altijd een volledig Duitse geschiedenis is geweest.