Vakantie-podcast: Berlijn – deel 3
Op 9 november 1989 ging de Berlijnse Muur open. Dertig jaar later lijkt die muur een relict uit het verleden. Maar de gevolgen van dat breukmoment in 1989 zijn nog altijd voelbaar.
Schrijver Piet de Moor en Klara-eindredacteur Karen Billiet gaan op pad in Berlijn en praten met Berlijners over hun leven voor en na 1989. Gedurende de maand juli is op deze site wekelijks een aflevering te horen.
Vandaag deel 3: Er broeit wat in Berlijn, langs beide kanten van de Muur.
In West-Berlijn is de spanning te snijden tussen de studenten en de gevestigde orde. De vlam slaat in de pan in 1967, wanneer student Benno Ohnesorg om het leven komt bij protesten tegen het bezoek van de Sjah van Perzië aan West-Berlijn. Een jaar later wordt een aanslag gepleegd op studentenleider Rudi Dutschke. De opmars van extreem-links terrorisme stelt West-Duitsland voor een uitdaging.
Ook in de DDR verliest de overheid haar greep op de jeugd. In 1976 wordt de populaire Oost-Duitse protestzanger Wolf Biermann verbannen. En dat leidt tot protest.
Het DDR-regime reageert al even verkrampt op de politiek van openheid die Michail Gorbatsjov invoert in de Sovjet-Unie. Steeds meer Oost-Duitsers proberen het land te ontvluchten. Ze nemen hun toevlucht tot de West-Duitse ambassades, onder andere in Praag.
Wanneer Gorbatsjov op 7 oktober 1989 naar Oost-Berlijn wordt uitgenodigd om de 40ste verjaardag van de DDR te vieren, smeken de Oost-Duitsers hem om hen te redden. In Leipzig ontstaan vreedzame betogingen tegen de DDR-leiding. En tijdens een massamanifestatie in Oost-Berlijn op 4 november 1989 pleiten alle culturele boegbeelden van de DDR voor verandering.
Tijdens een persconferentie in Oost-Berlijn op 9 november 1989 onthult woordvoerder Günter Schabowski terloops dat DDR-burgers in de toekomst zullen mogen reizen. Ook naar West-Duitsland. Het nieuws wordt meteen overgenomen door de West-Duitse televisie. En prompt stromen de Oost-Berlijners massaal toe aan de grensovergangen.
Na de val van de Muur werkte de West-Duitse bondskanselier Helmut Kohl meteen een tienpuntenprogramma uit om de Duitse eenheid zo snel mogelijk te realiseren.
Enkele Berlijners vertellen hoe zij de ommekeer beleefden.
Hildegard Przyrembel en haar zoon Daniel kwamen uit West-Duitsland, maar woonden in de jaren ’80 in Rotterdam. Na de val van de Muur besloten ze naar Berlijn te verhuizen.
Hartmut Lettow groeide op in Oost-Berlijn. De voorbije dertig jaar is zijn vertrouwde omgeving veranderd, en daar heeft hij gemengde gevoelens bij.
Beluister hier de podcast, deel 3:
